تغییرات هورمونی در زنان پیچیده است و اگر به خوبی کنترل نشود ممکن است ناراحتی‌های جسمی و ذهنی برای آنان ایجاد کند. رژیم غذایی و سبک زندگی، عوامل مهمی در عملکرد هورمونی مناسب در زنان است.
استفاده از چربی‌های مناسب و خوب مهم است، زیرا مهمترین هورمونها از کلسترول ساخته می‌شوند. همچنین زمان کافی برای استراحت نیز منجر به کاهش نشانه‌های PMS(سندروم پیش از قاعدگی) و یائسگی می‌شود. راه دیگر برای تنظیم هورمون‌های زنان استفاده از بعضی گیاهان دارویی است.
چگونه با مصرف رازیانه قاعدگی را میتوان تنظیم نمود؟
رازیانه از گیاهانی است که قسمت‌های مختلف آن دارای خواص متفاوت است و در درمان‌هایی که بر پایه گیاهان دارویی یا طب سنتی است، جایگاه خاصی دارد. این گیاه که دارای طبیعت گرم و خشک است خواص دارویی متفاوتی دارد و در بیماری‌های مختلف البته با نظر پزشک قابل استفاده است.
دکتر امیرهومن کاظمی، متخصص طب سوزنی و گیاهان دارویی در جام جم سرا نوشت: رازیانه حاوی استروژن گیاهی (فیتو استروژن) است که همان هورمون زنانه محسوب می‌شود، بنابراین مصرف آن در اختلالات قاعدگی نظیر تاخیر در قاعدگی، قطع قاعدگی یا برخی اختلالات تخمدان مفید است و باعث برقراری قاعدگی می‌شود.
رازیانه یکی از گیاهان دارویی مفید در درمان سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) است. کسانی که از نفخ رنج می‌برند، می‌توانند اثر مفید رازیانه در کاهش این مشکل را تجربه کنند. ریشه رازیانه دارای مواد موثری است که باعث جلوگیری از انسداد عروق می‌شود، به این منظور باید جوشانده ریشه رازیانه را مصرف کرد.
رازیانه برای پوست نیز خواصی مفید دارد. می‌توانید مخلوطی از پودر رازیانه، گلاب و روغن بادام را به صورت ماسک روی پوست صورت خود قرار دهید که باعث شفافیت و شادابی پوست می‌شود. این گیاه می‌تواند اثرات آرامبخشی نیز داشته باشد.
همچنین به دلیل اثرات ضد التهابی آن غرغره دمکرده رازیانه برای درمان آفت‌ها و التهاب لثه مفید است. مصرف ترکیبات رازیانه و کاکل ذرت در دفع سنگ‌های کلیوی نیز مفید است. دمکرده رازیانه در درمان سرفه‌های خلط‌دار بویژه در اطفال می‌تواند کمک‌کننده باشد.
مخلوط رازیانه، سکنجبین، عسل و عناب در درمان یبوست نیز می‌تواند مفید باشد. البته مصرف طولانی مدت رازیانه حتما باید زیر نظر پزشک باشد. مصرف زیاد آن ممکن است باعث حساسیت شود. مصرف آن در دوران بارداری نیز ممنوع است. مصرف زیاد رازیانه برای آقایان توصیه نمی‌شود، زیرا ممکن است کاهش میل جنسی را به دنبال داشته باشد.
گیاه پنج انگشت یا گیاه زنان (ویتکس)
این گیاه در تنظیم هورمونها بسیار موثر است اما به کندی اثر می‌گذارد و ممکن است اثرش پس از ۳ تا ۳۶ ماه آشکار شود. این گیاه نشانه‌های PMS (مانند نفخ، سردرد، افسردگی، احتباس آب، یبوست، آکنه، درد سینه، تحریک‌پذیری اعصاب، بی‌نظمی قاعدگی) و مشکلات مربوط به یائسگی (مانند گرگرفتگی، بدخلقی، بی‌نظمی قاعده‌گی، میگرن) را کاهش می‌دهد. مطالعات پزشکی و تجربی نشان می‌دهد که این گیاه درمان مناسبی برای بیماری آندرومتیوز و فیبروم است ، همچنین به تنظیم و موازنه‌ی قاعدگی پس از قطع قرص‌های ضدبارداری کمک می‌کند. البته در زمان بارداری و شیردهی و هنگام استفاده از قرص‌های ضدبارداری نباید استفاده شود.
ریشه‌ی قاصدک
کبد نقش مهمی در تنظیم هورمونها، به ویژه هورمون استروژن دارد. کبد نه تنها این هورمون را تولید می‌کند بلکه به حذف آن نیز کمک می‌کند؛ خواه این هورمون منشاء طبیعی داشته باشند یا مصنوعی باشد مانند هورمون جایگزین در هورمون درمانی. برای حفظ متابولیسم و حذف این هورمون باید کبد را تقویت کرد. ریشه قاصدک، یکی از قوی‌ترین تقویت‌کننده‌های کبد است. ریشه خشک شده‌ی قاصدک را به مدت ۱۵ دقیقه با حرارت ملایم بجوشانید و میل کنید یا از تنتور آن استفاده کنید.
شبدر قرمز
شبدر قرمز سرشار پروتئین، کلسیم، منیزیوم، مواد معدنی، ویتامین‌ها و ایزوفلاوین است که در تنظیم چرخه‌ی هورمونی بسیار مؤثر هستند. شبدر قرمز در طب سنتی برای پیشگیری از نفخ معده، بی‌نظمی قاعدگی، فیبروم، یائسگی و نازایی استفاده می‌شود. شبدر قرمز حاوی فیتواستروژن (استروژن گیاهی) است که از سیستم غدد داخلی در برابر مواد شبه استروژن زیان‌آور خارجی محافظت می‌کند و سیستم هورمونی را تنظیم می‌کند. بهتر است در هنگام بارداری از شبدر قرمز استفاده نشود، زیرا هنوز اثر آن بر جنین مشخص نشده است.
